ویس و رامین نخست یک داستان بود؛ داستانی بسیار قدیمی به زبان پهلوی و منسوب به دوره اشکانیان است. خواجه عمید ابوالفتح مظفر نیشابوری - حاکم اصفهان - از فخرالدین اسعد گرگانی خواهشمند شد که این داستان قدیمی را به نظم در آورد و اینگونه تنهاترین منظومه گرگانی شکل گرفت. او در قرن پنجم می زیست و منظومه ویس و رامین او فاقد واژگان عربی نامأنوس و سرشار از واژگان پارسی (فارسی دری و کهنه) است، همچنین بسیار ساده و زوان و به دور از مغلق گویی است.
من نتوانستم در اینترنت داستان ویس و رامین را پیدا کنم (حتی زبان پهلوی را؛ چه برسد به ترجمه فارسی آن) ولی خوشبختانه منظومه آنرا که اشاره کرده بودم؛ پیدا کردم:
توجه کنید که تعداد ابیات منظومه ویس و رامین اصل (برای اسعد گرگانی) حدود 9000 - نه هزار - بیت است.
و البته سایر منظومه های عاشقانه هم به نوعی به تقلید از این اثر بود.